Richard H. Thaler (d. 12 Eylül 1945, East Orange, New Jersey), Amerikalı ekonomist ve davranışsal ekonominin önde gelen isimlerinden biridir. Chicago Üniversitesi Booth İşletme Fakültesi'nde Davranış Bilimi ve Ekonomi Profesörü olarak görev yapmaktadır. Thaler, davranışsal ekonomi, finans ve karar verme alanlarındaki çalışmalarıyla tanınır. 2017 yılında Ekonomi Bilimlerinde Nobel Anma Ödülü'nü kazanmıştır.
Thaler, East Orange, New Jersey'de doğdu. Case Western Reserve Üniversitesi'nden 1967'de lisans derecesini, Rochester Üniversitesi'nden ise 1970'te yüksek lisans ve 1974'te doktora derecesini almıştır. Doktora tezini, davranışsal iktisatın temel taşlarından biri olan "Tüketici Seçimi Teorisine Pozitif Bir Teori Doğru" başlığıyla yazmıştır.
Thaler, kariyerine Rochester Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak başlamıştır. Daha sonra Cornell Üniversitesi'nde görev almış ve 1995'te Chicago Üniversitesi Booth İşletme Fakültesi'ne katılmıştır.
Thaler'ın en önemli katkıları, ekonominin rasyonel aktör varsayımına meydan okuyan ve insanların karar verme süreçlerinde sistematik hatalar yaptığını gösteren çalışmalarıdır. Özellikle aşağıdaki alanlarda önemli katkıları olmuştur:
Davranışsal Ekonomi: Davranışsal ekonomi, psikolojik içgörüleri ekonomi bilimine uygulayarak insanların nasıl karar verdiklerini ve bu kararların piyasaları nasıl etkilediğini anlamaya çalışan bir alandır. Thaler, bu alanda öncü bir rol oynamıştır.
Finans: Davranışsal finans alanında, Thaler, yatırımcıların irrasyonel davranışlarının piyasaları nasıl etkilediğini araştırmıştır. Aşırı tepki (overreaction), sürülme (herding) ve kayıp duyarlılığı (loss aversion) gibi kavramlar üzerine yaptığı çalışmalar, finansal piyasaların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamıştır.
Düzenleme (Nudging): Düzenleme, insanların seçimlerini değiştirmek için kullanılan bir yöntemdir. Thaler, Cass Sunstein ile birlikte yazdığı "Nudge: Improving Decisions About Health, Wealth, and Happiness" adlı kitapta, insanların daha iyi kararlar vermelerine yardımcı olmak için "düzenleme" kavramını popüler hale getirmiştir. Düzenleme politikaları, kamu sağlığı, emeklilik tasarrufları ve enerji tüketimi gibi çeşitli alanlarda uygulanmaktadır.
Zihinsel Muhasebe (Mental Accounting): Zihinsel muhasebe, insanların para ve diğer kaynakları farklı "hesaplara" ayırarak nasıl yönettiğini açıklar. Thaler, insanların farklı hesaplardaki paraları farklı şekillerde değerlendirdiğini ve bunun da irrasyonel kararlara yol açabileceğini göstermiştir.
Bağış Etkisi (Endowment Effect): Bağış etkisi, insanların sahip oldukları bir şeyi, aynı değere sahip başka bir şeyle değiştirmeye daha az istekli olmalarını ifade eder. Thaler, bu etkinin karar verme süreçlerini nasıl etkilediğini araştırmıştır.
Ekonomi Bilimlerinde Nobel Anma Ödülü (2017): Davranışsal ekonomi alanındaki katkılarından dolayı.
American Economic Association Seçkin Üyesi
Thaler'ın çalışmaları, özellikle geleneksel ekonomistler tarafından eleştirilmiştir. Eleştiriler, davranışsal ekonominin deneysel kanıtlara dayanmasına rağmen, bu kanıtların genellenebilirliği ve teorik sağlamlığı konusunda şüpheler içermektedir. Ayrıca, düzenleme politikalarının paternalist (babacan) olduğu ve insanların özgürlüğünü kısıtladığı yönünde eleştiriler de bulunmaktadır.
Richard Thaler, davranışsal ekonomi alanındaki çalışmalarıyla ekonomi biliminde önemli bir dönüşüm başlatmıştır. İnsanların karar verme süreçlerini daha iyi anlamamızı sağlamış ve bu bilgiyi politika ve iş dünyasında daha iyi kararlar almak için kullanmamıza olanak tanımıştır. Davranışsal ekonomi, günümüzde giderek daha fazla kabul görmekte ve çeşitli alanlarda uygulanmaktadır.